اسکیزو در یونانی به معنی گسستن و قطع شدن است ،اسکیزو تایپ به معنی گسیخته گون می باشد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپ حتی به نظر افراد غیر متخصص و عادی هم بسیار عجیب و غریب به نظر می رسند. از غیر عادی ترین افراد به شمار می روند.

ویژگی های اصلی:

از ویژگی های اصلی این افراد می توان به عدم توانایی این افراد برای ایجاد و برقراری روابط نزدیک اشاره کرد. انها تفاسیر غلط از رخدادهای معمولی و حوادث بیرونی دارند و چون خرافاتی هستند ذهن انها درگیر پدیده های فرا طبیعی است و یا فکر می کنند که نیروی خاصی دارند که انها را قادر می سازد حوادث را زودتر، قبل یا قبل از وقوع متوجه شوند و یا می توانند ذهن خوانی افکار کنند در حقیقت آنها بر این باور هستند که قدرت کنترل جادویی بر افراد دارند مثلا اگر همسرش برایش هدیه ای بخرد می گوید من منتظر چنین هدیه ای بودم و می دانستم که تو این کار را انجام می دهی.

به جادو و خرافات عقیده دارند به عنوان مثال می گویند اگر از روی چیزی سه بار رد شوند از وقوع پیشامدی بد جلوگیری می شود.

غالبا این افراد اضطراب اجتماعی دارند و همانطور که اشاره شد ارتباط اجتماعی خوبی ندارند و یا اصلا ارتباطی ندارند زیرا بر این باورند که انها متفاوت از دیگران هستند و فکر می کنند با هیچ جمعی جور نیستند. امکان دارد افراد عادی نیز به هنگام ورود به جمعی دچار اضطراب شوند ولی بعد از مدتی به جمع و ماندن در جمع عادت می کنند اما بر عکس این دسته از افراد هر چقدر بیشتر در جمع باشند بیشتر دچار تنش و اضطراب و بد گمانی می شوند. با وجود اینکه از احساس های خود بی خبرند ولی نسبت به احساس دیگران به خصوص عواطف منفی مثل خشم بسیار حساس هستند و اغلب به کشف احساسات دیگران می پردازند.

به عکس آنکه از ارتباط با افراد در دنیای بیرون دچار اضطراب می شوند ولی در دنیای درونی خود شان دوست های خیالی دارند و ذهن آنها پر است از آدم های خیالی و خیالپردازی های کودکانه.

از نشانه های دیگر برای شناسایی  می توان به ظاهر ژولیده ی آنها اشاره کرد ، عجیب غریب، نامتعارف، لباس های کثیف و گشاد می پوشند همچنین صحبت کردن انها نیز عادی نیست مبهم، استعاره ای، قالبی و بیش از حد منفعل است

به عنوان آخرین ویژگی می توان افکار پارانویید را اضافه کرد مثلا تصور می کنند که عده ای در غذای آنها سم ریخته اند و یا عده ای با هم همدست شدند و بر علیه او توطئه می کنند

این افراد به دلیل عدم آگاهی به اختلالشان هنگام مراجعه به متخصص از اضطراب و افسردگیشان می گویند در بیش از نیمی از موارد سابقه ی حمله افسردگی وجود دارد

بروز و سیر:

ممکن است برای اولین بار در طی دوران کودکی و نوجوانی با تنهایی و انزوا ،روابط نامطلوب با همسالان، افت تحصیلی ، خیالپردازی های عجیب و غریب آشکار شود ولی تشخیص از هیجده سالگی به بعد امکان پذیر است.(نکته: اگر مورد تمسخر قرار بگیرند بیشتر گوشه گیر می شوند) سیر اختلال نسبتا ثابت است فقط امکان دارد نسبت اندکی به سمت اختلال اسکیزوفرنیا و یا روانپریشی بروند . برخی از بیماران در تمام عمر خود شخصیت اسکیزوتایپی دارند و با وجود همه غرابت هایی که دارند، شغل دارند و ازدواج هم می کنند. در مطالعاتی که در گذشته صورت گرفته است، دیده شده که بسیاری از بیمارانی که به نظر می رسیده مبتلا به اسکیزوفرنی بودند در واقع به اختلال شخصیت اسکیزوتایپ مبتلا بودند و امروزه این دیدگاه بالینی رایج است که این اختلال شخصیت پیش مرضی بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی است. به واسطه ی تظاهرات روان پریشی تشخیص اسکیزوتایپ از اسکیزوفرنی امکان پذیر می باشد. افراد مبتلا علاقه زیادی به انزوا جویی دارند  و به طور کلی آنچه بیشتر مشهود است غرابت آنها در رفتار، تفکر، ادراک و نحوه ارتباط و مکالمه  است.

روان درمانی:

از آنجایی که این افراد دارای تفکرات عجیب و غریب هستند و امکان دارد به گروه ها و فرقه هایی پیوسته باشند درمانگر در مواجه با این افراد باید جانب احتیاط را رعایت کند و در مورد دیدگاه و عقایدشان قضاوتی نداشته باشد و فعالیت آنها را مورد تمسخر قرار ندهد. هدف درمانگر باید این باشد که به آنها مهارت های لازم داده شود .به آنها یاد داده شود که محیط اطراف خود را به صورت عینی ارزیابی کنند و به واکنش های ذهنی خود متکی نباشند همچنین از طریق شکل دهی رفتار و گفتار مناسب  مهارت های اجتماعی را فرا گیرند و درمانگر کمک کند تا یک شبکه حمایتی و ایمن اجتماعی را به منظور بهبود تعاملات اجتماعی اش درست کند.

بر گرفته از راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی دی اس ام 5