(چگونه روانشناسان عشق را توصیف و توضیح می دهند؟)

چرا مردم عاشق می شوند؟ چرا برخی از اشکال عشق تا این حد طولانی هستند و برخی آنقدر کوتاه هستند؟ روانشناسان و محققان نظریه های مختلف عشق را پیشنهاد کرده اند تا توضیح دهند که عشق چگونه شکل می گیرد و تحمل می کند.

عشق یک احساس عمومی بشری است، اما درک اینکه چگونه و چرا اتفاق می افتد، لزوما آسان نیست. در واقع، برای مدت طولانی، بسیاری از مردم به این نتیجه رسیدند که عشق تنها چیزی است که خیلی ابتدایی، مرموز و معنوی ست که به طور کامل درک نشده است.

در زیر چهار نظریه اصلی برای توضیح عشق و دیگر دلبستگی های عاطفی آمده است:

عاشقانه ها و دوست داشتنی ها

روانکاوی زیک روبین پیشنهاد کرد که عشق عاشقانه از سه عنصر تشکیل شده است:

ضمیمه (attachment)
مراقبت
صمیمیت
روبین عقیده داشت که گاهی اوقات ما به میزان زیادی از قدردانی و تحسین دیگران را تجربه می کنیم. ما از لذت بردن صرف وقت با آنها دلخوش می‌شویم و می خواهیم در اطراف آنها باشیم، اما این لزوما به معنای عشق نیست. در عوض، روبین به این موضوع علاقه مند است. عشق، از سوی دیگر، بسیار عمیق تر و شدیدتر است و شامل تمایل قوی برای صمیمیت و ارتباط فیزیکی است. افرادی که در موقعیت دوست داشتن هستند تمام می توانند لذت ببرند از رابطه بدون آنکه نیازمند باشند، در حالی که کسانی که در عشق هستند، به همان اندازه که نیازهای دیگران را به خود اختصاص می دهند، به اهداف دیگری احتیاج دارند.

پیوست نیاز به دریافت مراقبت، تایید و تماس فیزیکی با شخص دیگر است. مراقبت شامل ارزیابی نیازهای فرد و شادی به همان میزان است.

صمیمیت به اشتراک افکار، خواسته ها و احساسات با شخص دیگر اشاره دارد.

بر اساس این تعریف، روبین یک پرسشنامه برای ارزیابی نگرش نسبت به دیگران ایجاد کرد و دریافت که این مقیاس های دلپذیر و دوست داشتنی از مفهوم عشق سخن می گویند.

مهربانی در برابر عشق پرشور

با توجه به روانشناس ایلین هاتفیلد و همکارانش، دو نوع اساسی عشق وجود دارد:

عشق مهربان
عشق پرشور

عشق مهربان با احترام متقابل، دلبستگی، محبت و اعتماد مشخص می شود. عشق مهربان معمولا از احساسات درک متقابل و احترام به یکدیگر به وجود می آید.

عشق پرشور با احساسات شدید، جذابیت جنسی، اضطراب و مهربانی مشخص می شود. هنگامی که این احساسات شدید متقابل و احساس آرامش تحقق می یابد عشق منجر به احساس ناامیدی می شود. هاتفیلد نشان می دهد که عشق پرشور موقت است، معمولا بین ۶ تا ۳۰ ماه طول می کشد.

هاتفیلد همچنین نشان می دهد که عشق پرشور هنگامی بوجود می آید که انتظارات فرهنگی باعث فرو ریختن عشق می شود، زمانی که شخص با ایده های پیش بینی شده ای از عشق ایده آل برخورد می کند و هنگامی که شما در معرض شخصیت دیگر، احساس برانگیز فیزیولوژیک را افزایش می دهید.

ایده آل عشق پرشور پس از آن منجر به عشق محبت آمیز است که بسیار پایدارتر است. در حالی که اکثر مردم روابطی را دوست دارند که امنیت و ثبات محبت را با عشق پرشورانه ترکیب می کنند، اما هاتفیلد معتقد است که این نادر است.

مدل چرخ رنگی عشق

در کتاب سال ۱۹۷۳ “رنگهای عشق”، روانشناس جان لی (John Lee) سبک های عشق را به چرخ رنگی مقایسه کرده است.

همانطور که در طیف رنگها سه رنگ اولیه وجود دارد، لی پیشنهاد داد که سه سبک اصلی عشق وجود دارد. این سه سبک عشق عبارتند از:

اروس: اصطلاح eros از کلمه یونانی به معنای “پرشور” یا “وابسته به عشق شهوانی” است. لی پیشنهاد داد که این نوع عشق شامل هرج و مرج جسمی و احساسی باشد.
لودوس: از کلمه یونانی Ludos به معنای “بازی” می آید. این شکل عشق به عنوان بازیگوش و سرگرم کننده است، اما لزوما جدی نیست. کسانی که این نوع عشق را به نمایش می گذارند برای تعهد آماده نیستند و از صمیمیت بیش از حد اطمینان دارند.
استورج یا ذخیره سازی از اصطلاح یونانی storge به معنای “عطش طبیعی” است. این نوع عشق اغلب به وسیله عشق خانوادگی بین والدین و فرزندان، خواهران و برادران و اعضای خانواده گسترده است. این نوع عشق نیز می تواند از طریق دوستی توسعه یابد که در آن افرادی که دارای منافع و تعهدات هستند، به تدریج لطف یکدیگر را جذب می کنند.

لی ادامه داد که به طور مشابه در رنگ چرخ، همانطور که رنگ های اصلی می تواند برای ایجاد رنگ های تکمیلی ترکیب شوند، این سه سبک اصلی عشق را می توان ترکیب کرد تا ۹ سبک متفاوت عشق ثانوی ایجاد کنند. به عنوان مثال، ترکیبی از Eros و Ludos به مانیا یا عشق وسواس منجر می شود.

لی و ۶ سبک عشق

سه سبک اصلی:

۱. اروس، دوست داشتن یک فرد ایده آل
۲. لودوس، عشق به عنوان یک بازی
۳. استورج، عشق به عنوان دوستی

سه سبک ثانوی:

۱. شیدایی (Eros + Ludos) – عشق وسواس

۲. پاراگما Pragma (Ludos + Storge) – عشق واقعی و عملی
این مدل را به مدل پاسکالی نسبت می دهند. دانشمند نامی پاسکال می گوید: «با قلبت عاشق شو اما با عقلت رهبری اش کن»

۳. آگاپه Agape (Eros + Storge) – عشق بدون عشق (وابستگی)

نظریه مثلث عشق

روانشناس رابرت استرنبرگ یک نظریه مثلثی را پیشنهاد کرد که نشان می دهد سه عنصر عشق وجود دارد:

صمیمیت
شور
تعهد

ترکیب های مختلف این سه مولفه باعث نوعی عشق می شود. به عنوان مثال، ترکیب صمیمیت و تعهد منجر به عشق به همسر می شود، در حالی که ترکیبی از اشتیاق و صمیمیت منجر به عشق عاشقانه می شود.

با توجه به نظریه Sternberg، روابط ساخته شده بر روی دو یا چند عنصر پایدار تر است تا بر اساس یک جزء واحد باشد. دکتر Sternberg از اصطلاح “عشق کامل” برای توصیف ترکیبی از صمیمیت، اشتیاق و تعهد استفاده می کند. در حالی که این نوع عشق قوی ترین و پایدارتر است، استرنبرگ حتی اعتراف دارد که این نوع عشق نادر است.